|
Người khuất
mặt là lời dùng chỉ kẻ không c̣n sống trên
đời nhưng theo thói quen th́ người ta coi
đây là cách gọi chung chỉ thần thánh, ma
quỉ. Chữ Hán gọi gọn là quỉ
thần. Quan niệm dân gian coi quỉ là
người khuất mặt ưa quậy phá, thần
là người khuất mặt ưa tỏ uy
quyền. Nhân loại phương Đông lẫn
phương Tây đều có chung quan niệm "linh
hồn bất diệt" nên cùng công nhận
người khuất mặt tồn tại lâu dài trong
đời sống tự nhiên. Về vấn
đề này, có người hỏi Khổng Tử
(551 - 479 trước Công Nguyên): "Người
chết là quỉ, có phải vậy không?" (Nhân
tử viết quỉ, hữu chư?) Khổng
Tử đáp: "Chưa biết hết chuyện
sống, làm sao biết được chuyện
chết?" (Vị tri sinh, yên tri tử?)
Vậy Khổng Tử không thừa nhận
là có quỉ thần, cũng không phủ nhận là không
có, mà chỉ thú nhận là không biết.
Tuy nhiên, thâm tâm Khổng Tử lại
ngầm thừa nhận là có quỉ thần, không
phải v́ nhận thức của ông "quay ngoắt
180 độ" mà là nhầm ư đồ hướng
thiện tích cực, trong sáng. Khổng Tử cho
rằng: "quỉ thần hoạt động
mạnh mẽ, nh́n không thấy họ, nghe không
được họ, họ thể hiện trên
mọi vật nhưng ta không thể nghĩ ra (...)
Họ đông đảo chen chúc như ở phía trên
ta, như ở phía tả, phía hữu ta..." (quỉ
thần chi vi đức, kỳ thịnh hĩ
hồ! Thị chi nhi phất kiến, thính chi nhi
phất văn, thể vật nhi bất khả tư
(...) Dương dương hồ như tại
kỳ thượng, như tại kỳ tả
hữu...).
Với những lời trên, Khổng Tử
cảnh báo người đời rằng quỉ
thần có lực lượng rất đông, rất
mạnh, họ quản lư ta chặt chẽ từ
mọi phía nhưng ta th́ lại không thấy, không nghe,
không hiểu được họ. Họ
"xử lư" ta dễ dàng nếu họ muốn,
c̣n ta th́... vô phương tự vệ!
Có không ít người cũng nghĩ về
quỉ thần như thế và họ chỉ biết
phản ứng theo bản năng chứ không hề
cân nhắc, suy luận. Gặp bất cứ
kẻ nào bạo mồm khoe là có tài "đuổi
quỉ gọi thần" là họ răm rắp nghe
theo, thậm chí c̣n sẵn sàng quảng cáo không công cho
kẻ ấy nữa. Để cảnh tỉnh
những người nhẹ dạ, thích
được lừa bịp ấy, Khổng Tử
dành cho họ một lời khuyên khôn ngoan: "Hăy
tôn kính quỉ thần nhưng né xa họ" (Kính
quỉ thân nhi viễn chi) Thành ngữ "Kính nhi
viễn chi" từ lời khuyên ấy, ngày nay
vẫn c̣n được người đời dùng
rộng răi thêm ra trong nhiều trường hợp khác
của cuộc sống đời thường
nữa.
Nhà văn Trung Quốc Bồ Tùng Linh (1640 -
1715) cũng thừa nhận sự tồn tại
của quỉ thần trong hai mẩu chuyện.
Chuyện thứ nhất, một "quỉ
cái" trả lời câu hỏi ṭ ṃ của một
thầy đồ: "Chuyện kể về
quỉ của người đời, có đến
chín phần là bịa". Chuyện thứ hai,
quỉ trả lời câu hỏi của một
người học tṛ: "Quỉ hoàn toàn
chẳng khác ǵ người, quen sống xen lẫn
với người, người đông th́ quỉ xen
ít, người thưa th́ quỉ xen đông.
Quỉ vô h́nh lại quen sống về đêm nên tránh
người dễ dàng... (Từ lời giải đáp
này suy ra th́ việc "trục quỷ" của
thầy pháp thực chất chỉ là tṛ... đánh gió,
và việc "ếm quỉ" chỉ là nhốt
suông... không khí mà thôi, chứ "quỉ" không
bị hề hấn ǵ!)
Nh́n chung, h́nh như số người thích
gần gũi quỉ thần chiếm tỉ số áp
đảo so với số người "kính nhi
viễn chi" bởi lẽ ai cũng có nhiều
điều cầu mong và lắm cái cần bảo
vệ nhưng tự xét bản thân không đủ
khả năng, phải "thuê mướn"
thần thánh... phù hộ độ tŕ (!) phải
nhờ cậy thầy bùa (Phù) bán cho ḿnh loại
"hàng giả giá cao" để chữa lành bách
bệnh, loại hàng ấy là... nước thánh
(Thủy).
Khổng Tử cũng dành một lời
khuyên cho những kẻ tư duy theo hướng
thực dụng kiểu ấy: "Đă có tội
với trời th́ không có chỗ nào để cầu
đảo được" (Hoạch tội ư
thiên, vô sở đảo dă). Tôi nghĩ rằng
Khổng Tử phát biểu có lẽ hơi vội, chưa
đủ th́ giờ t́m hiểu các loại "c̣"
chạy án, chạy ghế nhan nhản trong xă hội
tốt đẹp của nhân loại ngày nay!
Con người ngày nay đối xử
với "người khuất mặt" bằng
thái độ phủ nhận quỉ thần tồn
tại, lại vừa "tâm linh nửa vời"
bằng tập quán "xưa bày nay bắt chước"
hoặc "tâm linh triệt để" bằng
việc bắt quỉ thần lẫn tổ tiên xài
đồ hàng mă, toàn những thứ lố lăng phi
lư, lạc "mốt" từ lâu nhưng thiên hạ
vẫn ham chuộng. Họ sẵn sàng "xóa
đói giảm nghèo" cho người khuất
mặt bằng vô số vàng lá, đô la (!)
Những kẻ có hành vi trái lương tâm,
đạo đức, pháp luật, tuy họ thừa
biết ḿnh "vô sở đảo dă" nhưng
lại vẫn đ̣i hỏi "người khuất
mặt" giúp ḿnh tai qua nạn khỏi khi thấy
chốn dương gian đă... hết cửa
để chạy. Họ không muốn biết
rằng thế giới bên kia không hề có loại
dịch vụ đó như thế giới bên nầy.
Một viên quan đời Tống đă
tự răn ḿnh và răn đời bằng đôi câu
đối dán tại cổng đường:
- Nhất văn bất nghĩa tiền,
âm hữu quỉ thần, dương hữu pháp.
- Bán cú phi tâm sự, viễn tại nhi
tôn, cận tại thân.
(Dịch ư: - Một chữ * tiền
bất nghĩa cũng bị quỉ thần biết
đến, pháp luật trừng phạt - Nửa câu
nói vô tâm * không khỏi con cháu gánh chịu, bản thân
phiền hà)
* Chữ: 1/4 đồng tiền (đồng
tiền có 4 chữ)
* Nói vô tâm: nói
trái với lương tâm.
Vậy thái độ cần có của
người chân chính là cứ việc "kính nhi
viễn chi", cứ việc thừa nhận quỉ
thần lúc nào cũng "dương dương
hề như tại" nhưng đừng nên suy
nghĩ quá dung tục theo ư ḿnh là cứ dùng lễ
vật cho thật nhiều hậu hĩ là có thể
tha hồ mua chuộc, nhờ cậy được
quỉ thần. Điều tốt nhất là cứ
sống thật chân t́nh, ăn ở cho hết ḷng
với mọi người để đủ cơ
sở tự tin rằng "Cây ngay không sợ chết
đứng".
(Theo gia phả
họ Ngô)
Giáo Sư Ngô Văn Lại 吴文赖老师 <photo>
Việt Nam, 2006
|
