|
DÁNG LƯNG
Bố con tôi không gặp lại nhau
có đến hơn hai năm nay. Tôi không tài nào quên
được bóng dáng cái lưng của ông.
Một ngày mùa đông năm nọ, bà nội tôi ĺa
đời, chỗ làm của bố tôi cũng đă bị
trao cho người khác, thật đúng là một ngày họa
vô đơn chí. Tôi rời Bắc Kinh đi Từ
Châu định cùng bố tôi về lo tang lễ. Đến
Từ Châu, tôi gặp lại bố, thấy khắp
khu nhà, mọi thứ bề bộn ngổn ngang, lại
làm tôi nhớ bà nội, nước mắt tuôn lă
chă. Bố tôi bảo: "Chuyện đă
như vậy, con đừng nên quá xót xa, cũng may mà
trời không nỡ dứt lối con người!"
Về nhà, bán chác cầm cố hết mọi thứ,
bố tôi trắng tay. Lại c̣n phải xoay tiền
lo liệu tang lễ nữa. Mấy ngày ấy,
quang cảnh trong nhà thật thảm đạm, một
phần v́ lo việc tang một phần v́ bố tôi lâm
cảnh vô công rỗi nghề. Khi tang sự xong
xuôi, bố tôi phải đi Nam Kinh kiếm việc,
c̣n tôi phải về lại Bắc Kinh lo học
hành. Chúng tôi bèn cùng lên đường.
Đến Nam Kinh, bạn bè chèo kéo đi chơi đây
đó, cầm chân hết một ngày, sáng hôm sau tôi phải
lên đ̣ đi Phố Khẩu, buổi chiều đáp
xe về phương Bắc. Bố tôi bận việc,
bảo là không đi tiễn tôi nên gọi một anh bồi
bàn thạo việc đưa tôi đi. Ông dặn
đi dặn lại anh ta thật tỉ mỉ
nhưng rốt cuộc vẫn sợ anh ta sơ suất
nên có chút trù trừ. Thật ra tôi đă hai
mươi tuổi, lui tới Bắc Kinh cũng đă
vài ba lần rồi nên chuyến đi đó cũng chẳng
có ǵ căng lắm, thế nhưng ông trù trừ một
lúc, cuối cùng lại quyết định đích thân
đưa tôi đi. Tôi đă mấy lần can ông
chẳng cần ǵ phải thế, nhưng ông vẫn nằng
nặc: "Không sao đâu, giao người khác
không xong".
Chúng tôi qua đ̣ rồi thẳng tới nhà ga. Tôi
lo mua vé c̣n ông trông nom việc dời hành lư. Hành lư
khá nhiều nên phải trả ngoại chút ít cước
phí cho đám phu bốc vác mới đi thoát. Lúc ông
đang kỳ kèo mặc cả, tôi thấy ḿnh phải
trổ tài v́ ông nói năng hơi kém trôi chảy, ḿnh
không ra mặt góp lời e chuyện không xong. Thế
nhưng cuối cùng ông cũng trả tiền xong rồi
đưa tôi lên xe. Ông chọn cho tôi chỗ gần
cửa. Tôi trải chiếc áo lông màu tím lên chỗ
ngồi. Ông dặn tôi dọc đường phải
để ư để tứ mọi việc, ban đêm
phải tỉnh táo cảnh giác, giữ đừng
để cảm lạnh. Ông lại gửi gắm
tôi cho người bồi pḥng trà trông nom. Tôi thầm
cười ông nghĩ ngợi viển vông, với họ
chỉ biết có tiền, gởi gắm kiểu ấy
cầm bằng gởi không. Vả lại tôi lớn
ngần nầy, chẳng lẽ không tự lo liệu
cho ḿnh được hay sao? Giờ đây nghĩ
lại, bấy giờ tôi thật là thông minh! (1)
Tôi bảo: "Bố về đi, bố ạ!"
Ông bước ra khỏi toa xe, nh́n lướt một
ṿng rồi nói "Bố đi mua mấy quả quít
đây. Con ngồi đấy, đừng đi
đâu nhé!" Tôi thấy ở hiên sân ga có mấy
người bán hàng đang mong khách. Đến sân ga,
c̣n phải băng qua đường ray, rồi nhảy
xuống, lại leo lên. Bố tôi bụng đă
hơi phệ nên đi như thế khá nhọc, tôi vốn
đă đ̣i đi nhưng ông không cho, đành phải
nhường cho ông đi vậy. Tôi nh́n theo, ông
đội chiếc mũ vải đen, mặc chiếc
áo chẽn đen rộng phủ ngoài chiếc áo bông dài
xanh thẫm, thất thểu bước về phía
đường ray, ông tụt xuống chầm chậm
không khó khăn mấy. Nhưng ông c̣n phải
băng qua đường ray, lại phải trèo lên
sân ga, chẳng phải là chuyện dễ dàng. Ông
giơ cao hai tay bấu lấy mặt sân, co hai chân
đu lên, lách cái bụng bự nhích qua một tí rồi
cố sức trườn lên. Bấy giờ tôi thấy
rơ dáng lưng của ông, nước mắt tôi trào ra rất
nhanh, tôi vội lau đi, sợ ông nh́n thấy, mà cũng
sợ người ta nh́n thấy nữa.
Lúc tôi nh́n lại ra ngoài, thấy ông đă ôm về bọc
quít màu son đỏ đi qua chỗ đường
ray. Tôi vội bước ra khỏi xe chạy xuống
đón ông. Ông với tôi cùng trở về toa xe,
đặt bọc quít lên chỗ trải chiếc áo da
rồi phủi phủi chỗ đất bụi bám
trên áo, cảm thấy ḷng ḿnh nhẹ nhơm hẳn
ra. Một lát sau tôi nói: "Con đi bố
nhé! Đến đấy con sẽ viết thư về
ạ!"
Tôi nh́n theo ông rời toa xe. Ông đă đi
được mấy bước, quay đầu nh́n
tôi, bảo: "Con vào đi! Bên trong không có
ai." Đợi cho dáng lưng của ông lẫn vào
đám người qua qua lại lại, không c̣n nhận
ra nữa, tôi bèn quay về chỗ, nước mắt
tôi lại ứa ra.
Mấy năm gần đây, bố con tôi đều bận
rộn ngược xuôi. Cảnh nhà mỗi ngày mỗi
sa sút. Ông đă ra đi kiếm sống từ thời
trai trẻ, một ḿnh gồng chịu gánh nặng gia
đ́nh và cũng đă làm được không ít điều
to tát, dè đâu về già suy sụp đến thế!
Trông ông thật đau ḷng, nỗi niềm chẳng dễ
ǵ nguôi khuây mà cứ dồn nén măi vào trong, tất nhiên phải
bung ra ngoài. Những chuyện vặt vănh trong nhà
thường chạm vào nỗi bực dọc của
ông. Ông đối xử với tôi dần dà không
như ngày trước, chỉ v́ hai năm nay không gặp
nhau nên rốt cuộc ông đă quên sạch những
chuyện không hay của tôi mà chỉ c̣n nhớ nhung tôi
và các con tôi thôi. (2)
Sau khi tôi trở lại Bắc Kinh,
ông có gởi cho tôi một bức thư, trong đó có
câu: "Bố vẫn b́nh yên, chỉ có hai cánh tay
đau nhức quá thể, cầm đũa cầm bút
cũng đều bất tiện, có lẽ ngày hẹn
của chuyến đi lớn không c̣n xa vậy"
Đọc đến đây, tôi như thấy rơ trong những
giọt lệ ḿnh đang sáng lên dáng lưng của cái
bụng bề thế, chiếc áo dài bông vải nhuộm
xanh cùng chiếc áo chẽn vải đen. Ôi!
biết bao giờ bố con tôi mới
gặp lại nhau đây!
Nguyên tác: Chu Tự Thanh
朱自清, Bắc
Kinh, 10/1925
Chuyển ngữ: Tuyết Sơn Tùng 雪山松, California, ngày Tạ Ơn cha
2007
(1) Họ
Chu ám chỉ tính hiếu thắng của thanh niên (một
nhà tư tưởng viết: "Từ 20 đến
35 tuổi, con có quyền nghĩ rằng con giỏi
hơn bố. Từ 35 tuổi đến 50 tuổi,
con có thể nghĩ là con giỏi bằng bố,
nhưng từ 50 tuổi trở đi th́ con phải
nghĩ rằng con kém bố...")
(2)
Đoạn này rất thâm thúy, ngầm ca ngợi bố
ḿnh là người có tâm hồn quân tử.
|
