|
阿 翁 行
高 伯 适
有 一 人 兮 黑 以 長 ﹐
頭 帶 笠 子 衣 淡 黃 。
牽 攜 弟 子 五 六 七 ﹐
翻 頭 一 顧 入 戲 場 。
擁 錢 索 索 左 右 擲 ﹐
面 如 渴 驥 兩 眼 光 。
呼 兄 喚 老 怒 不 答 ﹐
自 稱 乃 翁 何 昴 藏 ﹗
我 聞 客 言 初 半 疑 ﹐
倉 皇 走 出 乃 見 之 。
匈 匈 背 容 拂 衣 起 ﹐
噫 呼 阿 翁 吾 所 知 。
吾 聞 大 隱 隱 朝 市 ﹐
又 聞 中 隱 在 留 司 。
古 人 逝 矣 不 可 見 ﹐
長 笑 一
聲 斜 日 辰 。 (*)
(*) : Chữ 辰
dùng thay chữ 時 để tránh tên húy 阮福時 của vua Tự Đức.
Tiểu
sử tác giả
Cao Bá Quát (1809 - 1854) người
huyện Gia Lâm tỉnh Bắc Ninh (Hà Nội), con
một ông đồ nổi tiếng nhưng thi cử
thất bại, dồn hi vọng vào con. Kết
quả là Cao Bá Quát đỗ Tú Tài năm 12 tuổi
(1821) cử nhân năm 25 tuổi rồi thi Hội
hỏng măi. Năm 1839 ông vào Huế giữ một
chức quan nhỏ hàm Lục phẩm song lại giao du
với Tùng Thiện Vương khá mật thiết.
Trong khoa thi Hương Tân
Sửu (1841) ông làm sơ khảo phạm vào tội
chữa bài thi nên bị kết án tử h́nh. Sau
giảm thành giảo giam hậu (chờ treo cổ,
giữ toàn thây) rồi làm lính chuộc tội, phục
dịch cho sứ đoàn đi Tân Gia Ba (Singapore).
Khi về ông được phục chức cũ
rồi ra làm giáo thụ (hàm Thất phẩm) ở
Quốc Oai tỉnh Sơn Tây. Ít lâu sau, ông bất
măn, theo làm Quốc Sư cho nghĩa quân Lê Duy Cự
rồi tử trận. Nhà họ Cao bị kết
án tru di tam tộc.
Trong một bài thơ dài 58
câu, Cao Bá Quát tự kể đời ḿnh (B́nh sinh tam
thập vận) Ông thú nhận ḿnh là nạn nhân của
tài hoa và ái mộ.
Thi văn ông bị coi là
hàng quốc cấm, thế nhưng được lén
lút lưu truyền, đă được trường
Viễn Đông Bác Cổ sưu tập hơn 800 bài thơ,
hàng chục bài tiểu luận. Thái Trọng Lai đă
dịch thuê hơn 500 bài cho Trung tâm nghiên cứu
Quốc Học do cù Huy Cận - bộ trưởng Unesco -
thành lập.
Về nhan
đề.
"A ông" là tiếng con
dâu gọi bố chồng (A bà là mẹ chồng).
Ở đây họ Cao dùng gọi bố vợ là
dựa vào lời vua Tống Thần Tông (Cao Bá Quát
học rộng, nhớ nhiều và thích dùng từ bí
hiểm làm khó cho người đọc dung tục).
Bài dịch:
A ÔNG HÀNH
Cao Bá Quát
Có ông nọ da đen bậc nhất,
Áo cháo ḷng, nón lá đội đầu.
Con em năm bảy theo sau,
Hất hàm xui chúng mau mau vào ṣng.
Tiền rủng rỉnh đặt vung các cửa,
Mắt sáng ngời như ngựa gặp khe.
Réo anh, gọi cụ chẳng nghe,
Ngang tàng tự thấy ông này kém ai!
Nghe người tả có "ngài" thế ấy,
Ngờ ngợ ta vội chạy ra xem.
Thấy lưng áo phắt đứng lên,
Hỡi ơi! Ông ấy ta quen lâu rồi!
Kẻ đại ẩn, ẩn nơi thành thị,
Trung ẩn th́ náu chốn quan nha.
Người xưa giờ đă khuất xa,
Cười khà một tiếng chiều tà bóng nghiêng.
Thái Trọng Lai dịch 太重来 <photo>
Tháng 11, 2006, Việt Nam
|
